Deze website gebruikt cookies en scripts om uw gebruik van onze websites geanonimiseerd te analyseren, zodat we functionaliteit en effectiviteit kunnen aanpassen.
Oké, ik begrijp het!

Weg met de ander! Een historische wandeling door de Amsterdamse Jodenbuurt.

16 april 2019

De blauwe lucht is hemels, alleen een toefje wolk drijft voorbij. Maar als we omlaag kijken zien we de lentelucht in scherven weerspiegeld. We staan in het Wertheimpark bij het Auschwitzmonument.

De leerlingen van 3 havo en vwo staan rondom het kunstwerk van Jan Wolkers. Die ontwierp enorme glasplaten die hij vervolgens vakkundig beschadigde. Onder die platen ligt een urn met as van slachtoffers uit het vernietigingskamp begraven. Wolkers bedacht dat de hemel boven ‘Auschwitz’ nooit meer mooi strak blauw zou kunnen zijn, maar dat die voor altijd is geschonden. 

De leerlingen nemen een foto, stellen een vraag en lopen het park weer uit gadegeslagen door twee leeuwen die bij de ingang op de bezoekers neerkijken. De jaarlijkse excursie voor het vak geschiedenis voert langs plaatsen van herinnering die verbonden zijn met de vervolging van de joden in Amsterdam of Mokum zoals de stad in het Jiddisch wordt genoemd.  

We bekijken de 6700 familienamen op de wanden van de Hollandsche Schouwburg. Ooit gebouwd als theater om plezier te beleven nu een herinneringscentrum voor de 104.000 Nederlandse joden die zijn vermoord vanwege hun afkomst. Een leerling vraagt waarom er op de grond een vlammetje brandt. Dat is het vuur dat brandt om de gedachten aan al die namen levend te houden. Ze vragen en ze luisteren naar het verhaal over de peuters die onder de ogen van de Duitsers vanuit de crèche aan de overkant werden weggevoerd naar onderduikadressen. 

In een tijd waarin vermeend dierenleed tot bedreigingen en acties leidt en iedere held van zijn sokkel lijkt te kunnen vallen lopen wij langs de Dokwerker. In een tijd waarin verdraagzaamheid ver te zoeken is en racisme al lang niet meer als ongepast wordt ervaren vertellen wij over de gebeurtenissen die op het Jonas Daniël Meijerplein plaatsvonden. In de winter van 1941 werden er 427 joodse mannen opgepakt en op dit plein bijeengedreven. Slechts twee van hen overleefden de oorlog. Ze keerden met de andere overlevenden terug in een lege stad waarin hen niet zelden een kille ontvangst wachtte. 

We vertellen veel, maar het zonnetje is barmhartig en straks is er pauze. Als geschiedenisdocenten willen we graag laten zien dat een leven, een stad en een land is opgebouwd uit laagjes geschiedenis die je maken tot wat je bent. Maar goed onderwijs legt de basis voor later en misschien denken de leerlingen dan nog eens terug aan de ervaringen van een lentedag in april. Nu denken ze vooral aan de opdrachten en het verslag.

Arjen van Ginkel, docent geschiedenis



« ga terug